Türkiye’de hayvan hakları alanında ne yazık ki önemli gelişmeler kaydedilemedi. Ülkenin içinde bulunduğu siyasi kargaşa, kamuoyunun konuya duyarsızlığı ve hayvanlara yardım için çalışan örgütlerin dağınık ve etkisiz olmasından kaynaklanan sorunlar yüzünden hayvan hakları alanında ilerleme sağlamak son derece güç. Yıl boyunca insanların hayvanlara yaptığı zulmün, katledilen hayvanların haberlerini okudu insanlar. Hayvan Hakları Yasası’nda yapılması gereken düzenlemelerin sürekli ötelenmesi sonucunda, hayvanlar gaddar insanların işkence oyuncağı haline geldi. Bu durumun bir an önce sonlandırılması için hayvanlara karşı işlenen suçların Kabahatler Kanunu’ndan çıkarılarak Ceza Kanunu’da dahil edilmesi gerekiyor. Aksi halde yaşanan vahşetlerin sonu gelmeyecek.
Türkiye’de en azından İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük illerde, veganlık giderek daha fazla bilinir olmaya ve vegan mekanların sayısı artmaya başlarken, üniversite öğrencileri arasında bu konuya daha fazla ilgi gösterilir oldu. Ancak veganlık konusunda son dönemde dikkatimi çeken bir durumu da burada paylaşmak isterim. Bunu Dünya Vegan Günü kutlaması kapsamındaki konuşmamda da belirttim. Veganlığı sadece bir beslenme şekli ya da detoks gibi göstermeye çalışan bir anlayış var. Veganlık, her şeyden önce hayvan köleliğine karşı olmanın yarattığı bir felsefe ile ortaya çıkmıştır; insan odaklı bir düşünce değildir. Vegan olduğunuz için daha iyi ve sağlıklı beslenirsiniz ve çevre için yararlı bir hayat sürmeye başlarsınız ama çıkış noktası bu değildir; hayvan haklarından soyutlanmış bir veganizmin içi boşalır. Bugün çoğu vegan sosyal medyada sadece yemek fotoğrafı paylaşıyor. Ama konu hayvan haklarına gelince pek fazla ses çıkmıyor ya da çıkarsa da genel kabul görecek sınırlar içinde sokak hayvanlarını korumaya yönelik olarak çıkıyor. Sokak hayvanlarını, kedi ve köpekleri savunmak da elbette gerekli ama vegan hayvanlar arasında ayrım yapmaz. Bir ineğin hakkını korumayacaksak veganlığı, belli bir çerçeve içine hapsederek gerçek anlamından soyutlamış oluruz.
Şimdi sırasıyla dünya ölçeğinde ve Türkiye’de olanları aktarmaya çalışacağım.
DÜNYADA HAYVAN HAKLARI
Hayvan köleliği ve insan olmayan hayvanların doğal hakları
Cecilia’yı tek başına kafese kapatan Mendoza Hayvanat Bahçesi, bu yıl bir diğer korkunç haberle daha gündeme geldi. 30 yıldır esir tutulan ve bu yüzden “dünyanın en üzgün hayvanı” olarak anılan kutup ayısı Arturo, son 23 yılını sıcaklığı 40 dereceye kadar ulaşan bir alanda geçirdiği yine bu hayvanat bahçesinde öldü. Dört sene önce tek arkadaşı kutup ayısı Pelusa’yı kanserden kaybeden Arturo, hayvan hakları aktivistlerinin tüm çabalarına karşın yüksek sıcaklık ve yalnızlığın etkisiyle gücünü yitirip hayatını betondan bir alanda tamamladı.
“Dünyanın en mutsuz kutup ayısı” diye anılan bir diğer türdeşi Pizza ise, Çin’deki bir alışveriş merkezinde yer alan bir akvaryumun içinde benzer bir durumda yaşadığı için dünya gündemindeydi. Animal Asia’nın Pizza’nın Guangzhou’daki bir camekanın içindeki çaresizliğini ve sinirden delirmek üzere olduğunu gösteren videoyu yayınlamasıyla, hayvan hakları örgütleri harekete geçti. Yapılan protestolar sonucunda akvaryumun sahipleri, Pizza’nın oradan çıkarılarak doğum yeri Tianjin’deki hayvanat bahçesine geçici olarak gönderileceğini ve bu arada alışveriş merkezinde bazı düzenlemeler yapılacağını açıkladılar. Hayvan hakları aktivistleri, yapılacak hiçbir düzenlemenin bir alışveriş merkezini bir kutup ayısı için uygun hale getiremeyeceğini söyleyerek, merkezin kapatılması için protestolara devam ediyor. Animal Asia ise, Pizza’nın İngiltere’de Yorkshire Wildlife Park’a yerleştirilerek diğer ayılarla birlikte yaşamasının sağlanmasını istiyor.
2 yaşından beri Tokyo’daki Inokashira Park’ta tek başına yaşayan dünyanın en yalnız fili Hanako da 69 yaşında öldü. 1949 yılında Tayland hükümeti tarafından Japonya’ya hediye edilen Hanako, Tokyo’ya geldiğinden beri hiçbir fil ile karşılaşmamış. Elephant Freedom Fighters adına 470 bin imza toplanıp Hanako’nun beton hapishanesinden çıkarılarak Tayland’da bir barınağa gönderilmesi istense de, Friends of Asian Elephants en azından diğer hayvanlarla bir araya gelmesinin ve bir parça yeşillik görmesinin sağlanmasını talep etse de, bunların hiçbirisi yapılmadı ve bir gün Hanako, hayvanat bahçesinin betonunda ölü bulundu. Tayland Büyükelçiliği olay üzerine üzüntülerini açıklayarak, “Hanako Tayland’ın Japonya’ya iyi dilek elçisiydi,” dedi. Ama çocuk kitaplarına ve çizgi filmlere ilham veren bu file verilen değer bu kadardı…
Hayvanat bahçelerinin sadece hayvan ölümlerine yol açan birer hapishane olduğunu kanıtlayan bir diğer olay, Cincinnati’de yaşandı. 3 yaşındaki bir çocuğun Harambe adlı gorillanın bulunduğu alana aniden düşmesi sonucunda hayvanat bahçesi görevlileri hayvanı silahla ateş ederek öldürdü. Olay üzerine başlayan tartışmada gerekli önlemleri almadıkları için hayvanat bahçesi görevlileri ve çocuğun ailesi suçlanırken, soyu tükenme tehlikesi içinde olan bir gorilla daha kurban oldu.
2016 Olimpiyat Oyunları’nda jaguar katliamı
Brezilya’da Olimpiyat meşalesinin taşındığı törende kullanılan dişi jaguar Juma, terbiyecinin elinde kaçınca vurularak öldürüldü. Hayvana dört sakinleştirici atılmasına rağmen, bir asker silahıyla jaguara ateş etti. Barış ve birliğin simgesi olan Olimpiyat meşalesinin zincirlenmiş bir hayvanla birlikte sergilenmesi gibi bir tezatın yanı sıra, o güne kadar Amazon’daki bir hayvanat bahçesinde esir tutulan Juma’nın dışarı çıkarıldığı ilk anda katledilmesi de Olimpiyat tarihine bir kara leke olarak geçti.Rio’daki Olimpiyat Oyunları’nın vahşiliği bununla da sınırlı değildi. Batı’dan gelen misafirlerini etkilemek için kendilerince sokakları “temizleme” çabasına giren yetkililer, hem evsiz insanları hem de sokak köpeklerini yok etti. Çok sayıda sokak hayvanının öldürüldüğüne dair haberler yayıldı medyaya. 2008’de Çin Olimpiyat Oyunları sırasında da benzer katliamlar yaşanmıştı.
Ölüm yolundaki domuzlara su veren vegan aktivist suçlu bulundu
Kürk fabrikasından 2000 vizonu kurtaran aktivistler hapse mahkum oldu
Almanya’da mahkemeden erkek civcivlerin öldürülmesine onay
Erkek civcivler yumurta üretemediğinden ve et verecek kadar büyüyemediklerinden, beslenmeleri hayvancılık endüstrisinde ekonomik bulunmuyor. Bu yüzden yeni doğan civcivler makinelerde topluca canlı canlı ezilerek katlediliyor. Yeşiller Partisi, bu vahşi işlemin yasaklanması için parlamentoya bir önerge sundu fakat öneri mart ayında reddedildi. Bunun üzerine açılan davada mahkeme tavuk yetiştirme işinin, erkek civcivleri beslemeyi gerektirmediğini belirterek, bu vahşetin devamı yönünde karar verdi. Sonuçta ortaya çıkan şu ki; Almanya’nın Hayvan Koruma Yasası, ekonomik bir gerekçe söz konusuysa hayvanların öldürülmesine yasal olanak tanıyor…İspanya ve Meksika’nın boğa güreşi utancı devam ediyor
Madrid yakınlarında Valmojado’da düzenlenen bir festival sırasında annesinden yeni ayrılan bir buzağı, boğa güreşinde acımasızca kışkırtılıp kılıçlandı ve sonunda öldürüldü. Yapılan işkencenin videoları ortaya çıkınca İspanya’da büyük tepki gördü. Kanlar içinde kalan yavru hayvan, matadorlar için herhangi bir tehlike yaratmasa da “eğlence” adına katledilirken, bu vahşeti alkışlayan insanlar, izlemeleri için yanlarında çocuklarını da getirmişlerdi…30 yıl sonra ilk kez bir matador boğa güreşinde hayatını kaybetti. 29 yaşındaki Victor Barrio, televizyondan canlı yayınlanan boğa güreşi sırasında boğa tarafından boynuzlanarak öldü. Bunun ardından İspanyol geleneğine uyularak o boğanın annesi de öldürüldü. Hayvan hakları aktivistleri olayı protesto ederken, bu vahşeti “gelenek” diyerek savunanlar yine vardı.
Bu olayların sonucunda eylül ayında binlerce hayvan hakları aktivisti Madrid sokaklarında eylem yaptı. Boğa güreşinin yasaklanmasını isteyen aktivistler, bunun İspanya için utanç olduğunu söyleyen pankartlar taşıdı. Ocak ayında Ipsos Mori tarafından yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre, İspanya’da yetişkin nüfusun sadece % 19’u bu barbar olayı desteklerken, % 58’i karşı olduğunu belirtiyor.
Meksika’da şubat ayında Revolution Monument’ta yapılan ve çok sayıda aktivistin katıldığı protesto eylemi de oldukça ses getirdi. AnimaNaturalis adlı hayvan hakları örgütüne mensup aktivistler, boğa güreşinin yasaklanmasını talep etti.
Zürafaların soyu tükeniyor!
Çitaların soyu tükeniyor!
Norveç ülkedeki kurtların 2/3’ünü katledecek
İnsanların yok etmeye karar verdiği bir diğer tür ise kurtlar oldu. Norveç hükümeti, ülkedeki kurt nüfusunun 2/3’ünü yok etmeye karar verdiğini açıkladı. Norveç ormanlarında 68 adet kurt kalmış durumda ama bu plan uygulamaya konulursa 47’si katledilecek. Norveç hükümeti, kurtların koyun sürülerine saldırdığını söyleyerek planını savunsa da çevreciler kurtların verdiği zararın çok az olduğunu ve hükümetin aldığı bu kararın ülkede avcılığa duyulan ilgi ile bağlantısı olduğunu söylüyor. Geçen yıl 16 kurdun öldürülmesi için 11 bin avcının başvuruda bulunduğunu düşünürsek durum ortada.Japonya’daki son kürk fabrikası da kapandı
Japonya’da geride kalan son kürk fabrikası da kapanınca bu ülkedeki kürk endüstrisi tarihe karıştı. Vizon, rakun ve kunduz gibi hayvanlar bölgede doğal olarak bulunmadığından, biyoçeşitliliğe tehdit olarak görülüyor. Niigata’daki Otsuka vizon kürkü fabrikası, bu nedenle uzun zamandır Japonya’da yasaları çiğniyor ve uyarı alıyordu. Ayrıca Japon Hayvan Hakları Merkezi de hayvan hakları yasalarını çiğnediği için fabrikayı defalarca uyarmıştı. Sonunda fabrika sahibi, kürke düşen ilgiyi de göz önünde bulundurarak tesisi kapatma kararı aldı. Bu sonuçta hayvan hakları rol oynamadı ama alınan karar hayvanların lehine oldu.Hayvan hakları partileri politikada etkin olmaya başladı
Tayvan’ın ilk hayvan hakları partisi Taiwan Animal Protection Party, ağustos ayında Taipei’de kuruldu. Monklar, politikacılar ve işadamlarının da katıldığı törende, Budist gruplar hayvanlara adadıkları bir gösteri yaptı. Partinin kurucularından Hua Pei-chun, amaçlarını, hayvan refahı alanında bilinç geliştirmek, çiftlik hayvanlarının içinde bulunduğu koşulları iyileştirmek, insani kesimi savunmak, 2017’de uygulamaya girecek olan ve ötanazinin kaldırılacağı döneme hazırlık yapmak için belediyelere yardım etmek olarak açıkladı. 300 dolayında üyeyle işe başlayan partiyi, bu hedefleri göz önünde bulundurunca, hayvan hakları partisi değil, hayvan refahı partisi olarak değerlendirmek gerekiyor.Amerika’da 2009’da kurulan İnsani Parti bu yıl ilk kez başkanlık seçimine bir aday gösterdi. “Her yıl işkence edilip öldürülen 70 milyar insan olmayan hayvanın sesiyim. Sessizlerin sesi olmak için ABD Başkanlığı’na adayım,” diyen Clifton Roberts, her hayvanın mutlu olma hakkına sahip bir birey olduğunu savunuyor ve 18 yıldır vegan. Kendisiyle adaylığını koyduktan sonra ben de özel bir röportaj yaptım ama Clinton ve Trump gibi iki berbat adaya odaklanan Amerikan ana akım medyası Clifton Roberts adını pek anmadı. Yine de bir ilki başlatması ve veganların sesini de duyurması açısından önemli bir gelişmeydi. (http://www.veganlogic.net/2016/02/amerika-baskanlik-yarisinda-bir-vegan.html)
Bunun yanı sıra, Amerika’da Green Party de ilk kez hayvan hakları komitesi kurdu. Hayvan hakları ile çevre arasında bağlantıları kuracak olan bu komitenin hayvan hakları alanındaki sorunları ulusal politika sahnesine taşıyacağı belirtiliyor. Bu komite aracılığıyla partinin adayları sorunlar ve yasal durum hakkıda bilgilendirilecek. Partinin 2016 başkanlık seçiminde adayı olan Jill Stein da, kampanyası sırasında “Green New Deal” önerisinden yana olduklarını açıklarken, besleyici bitki bazlı gıdaları destekleyen yerel, sürdürülebilir, ve organik besin sisteminden yana olduklarını söyledi.
Amerika’da Hillary Clinton ve Bernie Sanders, kampanyaları sırasında konuşma yaparken hayvan hakları aktivistleri de kürsüye gelerek eylem yaptı. Sanders, California’da konuşurken barikatları aşıp podyuma gelen beş aktivist, güvenlik görevlilerince apar topar dışarı atılsa da, verdikleri mesaj duyuldu. Direct Action Everywhere adlı örgüte mensup aktivistler, Sanders’ın kampanyasını ayrımcılık ve eşitsizliğe karşı kurguladığını ve fabrika çiftçiliğine karşı olduğunu söylediğini ama gerçekte ülkedeki tüm çifliklerin fabrika çiftçiliği yaptığını ve hayvan haklarını kabul etmeden ilerici olunamayacağını söylediler. Aynı grup, Hillary Clinton’ın ağustos ayındaki konuşmaları sırasında aynı hafta içinde iki kere protesto eylemi gerçekleştirdi. Yaptıkları açıklamada, Clinton’ı hayvanlara uygulanan işkencelere karşı durmaya çağırmak ve Costco gibi hayvanları sömüren şirketlerden maddi yardım almama konusunda uyarmak istediklerini belirttiler.
İspanya’nın ilk hayvan hakları partisi PACMA, ülkede bu yıl yapılan genel seçimlerde 285.000 oy alarak rekora imza attı. Boğa güreşinin yasaklanmasını savunan parti, bu tavrıyla büyük ilgi topladı. Ancak İspanya yasalarına göre bu sayıda oy, partinin parlamentoya girmesine yetmedi. Parti temsilcileri, daha önce parlamento dışında kalan hiçbir partinin bu kadar çok bu sayıda oy almadığını; bu durumun diğer partilerin temsilcileri üzerinde hayvan hakları konusunda baskı yaratacağını açıkladı.
Artık Amerikan laboratuvarlarında şempanze yok
Hollanda hükümeti tüm hayvan testlerini yasaklamayı planlıyor
Hollanda hükümeti, 2025 yılına kadar hayvanlar üzerinde farklı amaçlarla yapılan testleri kaldırmayı planladığını duyurdu. Bu gerçekleşirse, Hollanda dünyada hayvan testlerini tümüyle kaldıran ilk ülke olacak.Amerika’da hayvan testleri sınırlandı
Obama, vegan senatör Cory Booker’ın teklifi ile yeni bir yasa imzalayarak hayvan testlerini sınırladı ve yeni alternatif yöntemlerin bulunması koşulunu getirdi. Yasaya göre, hayvan testine alternatif yöntem mevcut ise onun kullanılması zorunlu hale geldi.İngiltere ve Fransa’da büyük hayvan hakları eylemleri gerçekleşti
2000 kadar aktivist, ekim ayında Londra sokaklarında yürüyerek hayvan haklarını gündeme taşıdı. Haziran ayında ise Paris’te 2500 kişi hayvan hakları için yürüdü.Angora için tavşanlara uygulanan vahşet ortaya serildi
Fransa’da hayvan hakları için çalışan One Voice adlı yardım kuruluşu, altı ay boyunca altı farklı tavşan fabrikasında yapılan gizli çekimleri yayınladığında tanık olunan vahşet, dünya çapında büyük tepki gördü. Ardından başlatılan kampanya ile angora tavşanlarının yetiştirilmesi ve kürkünün tekstilde kullanılmasının yasaklanması istendi.Avustralya’da yün kesicilerine ilk kez ceza verildi
PETA’nın ortaya çıkardığı zulüm videosu sonucunda, hayvanlara işkence eden altı yün kesici suçlu bulundu, beş kişinin de gelecek yıl yargılanacağı bildirildi.Armani’de artık kürk yok
Ünlü lüks İtalyan giyim markası Armani, sonbahar/kış koleksiyonundan başlayarak artık kürk kullanmayacağını duyurdu. Müşterilerinden sürdürülebilir ve etik moda anlayışı doğrultusunda gelen taleplere yanıt verdiğini söyleyen Giorgio Armani, teknolojik gelişmelerin gereksiz uygulamaların sonlandırılması için yeni alternatifler sunduğunu ve Armani olarak doğayı ve hayvanları koruyan yöntemleri benimseyeceklerini belirtti. Tabii bunun tam anlamıyla yerine getirilmesi için kürkle hiçbir farkı olmayan deriyi de aynı şekilde koleksiyonlarından çıkarmaları gerekiyor.Ünlü markalar hayvan tüyünü koleksiyonlarından çıkarıyor
Kaz tüyü ve kuş tüyü endüstrilerinde hayvanlara yapılan işkenceleri ortaya çıkaran PETA videosundan sonra, Topshop, Burton, Whistles, Oasis gibi büyük markalarında aralarında olduğu firmalar, bu materyali koleksiyonlarında kullanmama kararını açıkladı. Yüksek teknoloji ürünü, çevre ve hayvan dostu, anti-alerjik ve sıcak tutan vegan alternatifler de mevcut olduğuna göre artık insanlar kuşları rahat bırakır umarım!İngiltere’de yeni 5 pound’luk banknota hayvansal yağ katıldı
Hayvanlı sirkler birçok ülkede yasaklanıyor
2016 boyunca hayvanlı sirkler birçok kentte ve ülkede yasaklandı. Varşova ve Dublin’in yanı sıra İran’da da artık vahşi hayvanların çalıştırıldığı sirkler yasak.SeaWorld orka yetiştirme programını durdurdu
Uzun zamandır hayvan hakları aktivistleri tarafından yoğun şekilde protesto edilen SeaWorld, sonunda orkaları avlayıp hapsettiği programı iptal ettiğini duyurdu. Abu Dabi’de yeni bir SeaWorld açılacak ama orada ancak sanal gerçeklik yöntemini ve 3 boyutlu görselleri kullanabilecekler.Hayvan dostu müzisyen Prince yaşama veda etti
Prince, PETA’nın 20. kuruluş yılında yardım amaçlı olarak “Animal Kingdom”ı kaydedip bu örgüte adamıştı. PETA, bu pro-vegan şarkıyı, Prince’in ölümünden sonra, 58. yaşgününe denk gelen 7 Haziran’da ücretsiz olarak yeniden yayınladı.
Milyonlarca insan fabrikalarda hayvanlara uygulanan yasal vahşetten habersiz
Hayvan hakları ve veganizm konusundaki kampanyaları ile tanınan yardım kuruluşu Viva!’nın İngiltere’de yaptığı bir araştırma, insanların yedikleri gıdaların nasıl üretildiğine dair fikirleri olmadığını ortaya koydu. Araştırmaya katılan 10 kişiden 6’sı ineklerin süt vermek için gebe kalması gerektiğini bilmediğini söyledi. Yüzde 83’ü et, süt ve yumurtanın çiftliklerden çıkıp tabağa gelene kadar nasıl bir süreçten geçirildiğine dair bazı bilgileri olduğunu belirtse de, inek, tavuk ve domuzların bunun için nasıl bir zulme maruz kaldığını bilmediğini söyledi. Yumurta çiftliklerinde ekonomik değeri görülmediğinden 1-2 günlük erkek civcivlerin katledilmesi yaygın bir uygulamayken, araştırmaya katılanların 2/3’ü bunun farkında olmadığını açıkladı; yüzde 69’u da bunun yasaklanması gerektiğini belirtti.Araştırmaya katılanların yarıya yakını, İngiltere’de çiftlik hayvanlarına fabrikalarda uygulanan yasal yöntemleri öğrendikten sonra, et, yumurta ve sütü azaltmayı düşündüğünü söylerken, yüzde 16’lık bir kesim et ve sütü tamamen bırakacağını açıkladı.
TripAdvisor hayvan zulmü içeren turistik etkinliklere bilet satmayacak
Dünyanın en büyük seyahat sitesi, ekim ayında yaptığı açıklama ile, hayvanları eğlence amaçlı kullanıp zorla insanlarla temas kurdurulan etkinliklere bilet satmayacağını duyurdu. Bu karar, vahşi hayvanların doğalarından alınıp kafese kapatıldıklarında ya da bir eylemi yapmaya zorlandıklarında çektikleri acıların geniş bir kesim tarafından farkına varıldığını gösteriyor.Arjantin tazı yarışlarını yasakladı
Ülke çapında geçerli olan yasa ile tazıların acımasızca para için yarıştırılmasına son verildi. Yarışamayacak duruma gelen hayvanların öldürülmesi de böylece engellenmiş olacak.Kore’nin en büyük köpek eti pazarı kapandı
Her yıl yaklaşık 80 bin köpeğin katledildiği marketin kapanacağı duyuruldu. Kore’de bu yıl ilk kez bir vegan festivalinin düzenlenmiş olması da, olumlu bir gelişme.DÜNYADA VEGANİZM
Oxford Üniversitesi: Vegan
beslenme 2050’ye kadar 8 milyon insanın hayatını kurtarabilir, küresel
ısınma tehlikesini durdurabilir
Proceedings of National Academy of Sciences’da yayınlanan makale, dünyanın bütün büyük bölgelerinde bitkisel bazlı beslenmeye geçilmesi durumunda bunun hem sağlık hem de çevre konularında yaratabileceği etkileri hesaplayan ilk çalışma oldu. Dr. Marco Springmann (Oxford Martin Programme on the Future of Food) başkanlığında yürütülen çalışmada, 4 ayrı beslenme şekline ait senaryolar oluşturuldu; bunlardan ikisi vejetaryen ve diğeri de vegan beslenme modeliydi. Ortaya çıkan sonuçlara göre, vejetaryen beslenmede 2050 yılına kadar 7.3 milyon insanın ölümü önlenirken, vegan beslenmede bu 8.1 milyona çıktı.
Küresel ısınmaya konusundaki etkileri ise şöyle oldu: Vejetaryen beslenmede gıda nedenli sera gazı salımı % 63 azalırken, bu oran vegan beslenme sonucunda % 70’e çıkıyor. Bütün bu bulgular gösteriyor ki, bitki bazlı beslenme insanlar, toplum, hayvanlar ve gezegen için en iyi sonuçları veriyor.Mayo Clinic: Evet, et öldürüyor!
Arizona’daki Mayo Clinic’te çalışan doktorların yaptığı araştırmaya dayanan “Is Meat Killing Us?” başlıklı rapor, bu soruya tartışmasız “Evet” yanıtını verdi. Geçen yıl Dünya Sağlık Örgütü’nün de açıkladığı gibi, özellikle işlenmiş kırmızı etin asbestos ile aynı oranda kanserojen etkisi bulunuyor. Yayınlanan raporda ayrıca etin kalp rahatsızlıklarını artırdığı da teyit edildi. “Yapılan daha ufak çaplı araştırmalarda, vegan beslenmenin sağlıkla ilgili birçok parametreyi olumlu yönde etkilediği, kalp hastalıklarını önlediği, beden kitle endeksini ve kan basıncını düşürdüğü, diabet riskini azalttığı da ortaya konmuştur,” ifadesi yer aldı.Vegan beslenme prostat kanserini % 35 azaltıyor
California’daki Loma Linda Üniversitesi, 26 binden fazla erkek üzerinde beslenme tipinin prostat kanserini nasıl etkilediğine dair araştırma yaptı. Et yiyenler ve veganlar olarak ayrılan gruptakilerden alınan sonuçlara göre, vegan beslenme prostat kanserini yüzde 35 oranında azaltıyor. Dünya Kanser Araştırma Vakfı’nın desteklediği araştırmanın başındaki Prof. Gary Fraser, “Bu yeni araştırma, vegan beslenmenin prostat kanserini azaltmadaki rolüne dair yeni bir önemli bulgu,” diyerek prostat kanserinin ortaya çıkmasını hangi yaşam tarzının engelleyebileceğine dair daha ileri çalışmaların yapılması gerektiğini söyledi.Veganlar daha uzun yaşıyor
Britanya’da veganların sayısı son 10 yılda % 360 arttı
The Vegan Society ve Vegan Life dergisinin yaptığı araştırmaya göre, Britanya’da veganlık son 10 yılda çok büyük bir ivme kazandı. Ülkede şu anda yaşları 15-34 arasında değişen, etik ya da diğer nedenlerle veganlığı seçen yarım milyondan fazla insan yaşıyor.Avrupa Parlamentosu’nda bitki bazlı beslenmeye geçilmesi için çağrı
24 Avrupa Parlamentosu üyesi, Avrupa Komisyonu’na 5 sayfalık bir mektup yazarak, çevrenin korunması için hayvancılık endüstrisinde kısıtlama yapılarak bitki bazlı beslenmeye geçilmesini istedi. Mektupta, en azından 2030 yılına kadar iklim değişikliği ile ilgili hedeflere ulaşılabilmesi için % 30’luk bir sınırlamanın gerekli olduğu, bu sayede et ve süt endüstrisinin neden olduğu kronik sağlık sorunlarında da azalma kaydedilebileceği belirtildi.Laboratuvarda üretilen etsiz burger “Impossible Burger” satışta
Bill Gates’in de yatırım yaptığı Impossible Burger, ilk olarak New York’ta ve sonra Los Angeles’ta üç restoranda menüye girdi. Görüntüsü ve tadıyla klasik hamburgerdeki etten ayırt edilemeyen Impossible Burger’in bu girişimiyle vejetaryen ve veganlardan daha çok et yiyenleri hedeflediği bildiriliyor. 12 ile 19 dolar arasında değişen fiyatlarla menülere giren Impossible Burger’in farkı, içinde buğday proteini, patates ve hindistancevizi yağı dışında, “leghemoglobin” adlı proteini bulundurması. (Baklagillerin kök düğümcüklerinden elde edilen, yapı ve işlev bakımından hemoglobine benzeyen, oksijeni bakteroitlere taşıyan, kırmızı bir pigment.) Impossible Burger’deki köftenin ete çok benzemesinin nedeni bu madde. Vejetaryen ve vegan olmayan birçok kişi, bu yeni ürünü denediğinde etten ayırt edemediğini belirtti.İsviçre ordusu vegan askerin orduya katılmasına izin verdi
İsviçre’de zorunlu olan askerlik için başvuruda bulunan Antoni Da Campo, gerekli bütün sağlık ve fiziksel testleri geçse de, hayvansal ürün yemeyi ve giymeyi reddettiği için ordu tarafından kabul edilmemişti. İsviçre Hayvan Hakları Derneği PEA üyesi olan genç, kendi botlarının parasını ödemeyi önerdi ama ordu geri adım atmadı. Bu durum, Da Campo’nun devlet memuru da olamayacağı anlamına geliyordu; ayrıca askerlik zorunlu olduğundan ceza alması da söz konusuydu. Bunun üzerine Lozan’da mahkemeye başvuran genç davayı kaybetti ama yılmayıp bir üst federal mahmekeye taşıdı. Da Campo, “bütün fiziksel testleri geçmesine karşın sadece felsefi düşüncelerinden dolayı kendisine yapılanın ayrımcılık olduğunu” savununca, mahkeme tarafların konuyu aralarında çözmelerini istedi. Bunun üzerine geri adım atan ordu, vegan genci kabul ettiğini söyledi. Da Campo, botlarını kendisinin alabileceğini ve yemek için de ufak bir miktar ek para harcamasının gerekebileceğini söyledi.Torino Belediye Başkanı kenti İtalya’nın ilk “vegan” kenti yapmaya niyetli
Belediye Başkanı Chiara Appendino, beş yıllık programını açıklarken, kentte tüketilen hayvansal ürünleri azaltmayı amaçladıklarını belirterek, “Vegan ve vejetaryen beslenmeyi desteklemek, çevreyi, halkımızın sağlığını ve hayvanlarımızı korumak açısından zorunludur,” dedi.Dünyanın ilk vegan dostu kenti Barselona
Tiflis’te vegan kafeye etle saldırı!
Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki bir vegan kafeye aşırı milliyetçi olduğu söylenen kişiler tarafından sosis ve ızgara etlerle saldırı düzenlendi. Kiwi kafenin sahipleri, Facebook’ta paylaştıkları bir mesajda, neo-Nazi olarak tanımladıkları bir grubun bir gece kafeye gelip kendilerine ve müşterilere sosis ve et fırlattığını yazdı.Kafenin sahipleri, “Bu zararsız bir şaka değil, bir korkutma girişimiydi. Bizim ve müşterilerimizin yaşam biçimi, görünüşümüz, düşüncelerimiz, LGBTI haklarını desteklememiz ve et yemediğimiz gerçeği bazılarını rahatsız ediyor,” diyerek durumun ciddiyetini dile getirdi.
Vegan çiftin bebeğinin velayeti alındı
İtalya’nın Milano kentinde vegan bir çiftin bebeği yetersiz beslenme ve kalp rahatsızlığı nedeniyle hastaneye kaldırılınca, mahkeme çocuğun velayetini ailesinin elinden aldı. Hindistanlı baba ile İtalyan annenin, vegan diyetiyle beslendiği oğullarına da bu diyeti uyguladığı belirtildi. Bu konu hem dünyada hem de Türkiye’de hararetli tartışmalara yol açtı. Kimi uzmanlar doğrudan vegan beslenmeyi neden olarak görürken, bazıları da hangi tür beslenme tarzı olursa olsun iyi ve dengeli bir beslenme yoksa, bu tür sorunların yine meydana gelebileceğini belirterek, vegan diyetin sorumlu tutulamayacağını belirtti. Ayrıca doğuştan gelen bazı genetik bazı sorunlar da olabileceğinin altı çizildi. Bütün bu tartışmaların arasında şunu sormak gerekli: Dünyanın hemen hemen tüm uzmanları tarafından ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından kanser, kalp-damar hastalıkları, diabet ve obezite ile doğrudan ilişkilendirilen etin ve hayvansal ürünleri yiyerek kaç çocuk hastalanıp ölüyor acaba? Aksine bütün işlenmiş kırmızı et, salam, sucuk, sosis gibi insan sağlığı için en tehlikeli olan ürünlerin reklamlarında çocuklar kullanılıyor. Bunları sorgulamayanlar acaba konu veganlık olunca neden bu kadar öfkeleniyor? Bunlar sorgulanmazken tek bir aşırı örnekle durumun açıklanmaya çalışılması doğru sonuçlar vermez. İtalyan ailenin tartışmasız suçlu olduğu nokta, çocuklarının kalp rahatsızlığı için ameliyat edilmesi gerektiği halde buna karşı çıkıp tedaviyi reddetmeleri. Bu durum aşırı bir durumdur ve doğrudan veganlığı yargılamak için iyi bir örnek teşkil etmez. Bu olayın ardından İtalya’da merkez sağ partisi Forza Italia milletvekili Elvira Savino’nun çocuklarını vegan yetiştiren ailelerin cezalandırılmasına dair bir yasa önerisini gündeme getirmesi ise akıl dışıdır.TÜRKİYE’DE HAYVAN HAKLARI
Vegan tutsak Osman Evcan davayı kazandı
Vegan tutsak Osman Evcan, daha önce 2015 yılında Kocaeli 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde kendi mücadelesi sonucunda elde ettiği vegan beslenme hakkı cezaevi yönetimi tarafından keyfi şekilde engellendiğini ifade ederek açlık grevi yapmış ve 40. günün sonunda taleplerinin kabul edilmesiyle grevi bırakmıştı. Ancak Evcan nakledildiği Silivri 6 No’lu L Tipi Cezaevi’nde de benzer sorunlar yaşayınca, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuru dilekçesinde vegan olduğunu belirten Osman Evcan, “Cezaevi yönetimi, protein ihtiyacımı karşılayacak sebzeler vermeyerek işkence ve kötü muamele yasağını, vejetaryen olup olmadığımın tespiti için devlet hastanesine göndererek de din ve vicdan hürriyeti ile ayrımcılık yasağını ihlal ediyor,” dedi. Yüksek Mahkeme, Osman Evcan’ın başvurusunu “kısmen kabul edilebilir” buldu. Kararda, Evcan’ın vegan olup olmadığının tespiti için devlet hastanesine gönderilmesinin Anayasa’da yer alan “maddi ve manevi varlığın korunması hakkı”nı ihlal olduğu ifade edildi. Devletin Evcan’a 3000 TL tazminat ödemesini de kararlaştıran mahkeme, ihlalin ortadan kaldırılması için kararın birer örneğini Adalet Bakanlığı ile Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine hükmetti.Ancak bugüne kadar söz konusu tazminat Osman Evcan’a ödenmedi. Bunun üzerine kazandığı tazminatın ödenmediğine dair kısa bir süre önce tekrar başvuru yapıldı.
Kısırkaya Kampı nedeniyle İBB protesto edildi
5 aylık hayvan hakları ihlalleri raporu açıklandı
Sivil Düşün AB Programı desteği ile Hayvan Haklarını Koruma ve Geliştirme Derneği’nin (HAGİD) yürütücülüğünde Hayvan Hakları İzleme Merkezi (HAKİM), mart ve ağustos ayları arasındaki hayvan hakları ihlâllerini raporladı. Beş aylık hayvan hakları ihlâlleri raporu, 22 Eylül’de düzenlenen bir basın toplantısı ile açıklandı. Basın toplasına CHP İstanbul Milletvekili ve PM Üyesi Sezgin Tanrıkulu, 24. dönem İstanbul Milletvekili Melda Onur ve Hayvanların Yaşam Hakları Konfederasyonu (HAYKONFED) İstanbul Temsilcisi Barış Şengün katıldı. Rapora göre 5 ayda hayvanlara yönelik toplamda 8 milyon 315 bin 234 yaşam hakkı ihlâli, 1444 işkence vakası, 2769 özgürlüğü kısıtlama vakası, 112 beden dokunulmazlığını ihlâl, 161 cana kasıt vakası, 40 bin 155 zorunlu göçe tâbi tutma, 155 terk etme vakası ve 1 cinsel şiddet vakası yaşandı. Hayvan hakları savunucuları yetkilileri bu ihlallere karşı yaptırım uygulanması çağrısı yaptı.Hayvanlara Özgürlük Partisi kuruluyor
Bodrum’da boğa güreşi rezaleti!
Hayvan dövüştürmek, uluslararası sözleşmelerle suç sayılan bir zulüm olsa da, bu zulmü “gelenek” savunanlar, bu kez Bodrum’da boğa güreştirdi. Bodrum Belediyesi’nin düzenlediği etkinlikte kazanan boğanın sahibine ödül verilirken, Belediye Başkanı da bizzat bu eziyeti izlemek üzere etkinliğe katıldı. Tüm dünyada İspanya’daki boğa güreşlerinin sona erdirilmesi için eylemler yapılırken, Bodrum, kenti uygarlaştırmak yerine çağ gerisine taşıyan bu şiddet dolu etkinliğe sahne oldu. İlk kez düzenlenen 1. Karaova Boğa Güreşleri’ni eğlence gibi gösteren medyanın şiddeti haberleştirme tarzı ise, ayrıca utanç vericiydi.Sokakta ve barınaklarda toplu hayvan katliamları
Son olarak Kütahya Belediye barınağından gelen görüntülerde hayvanların yaşadığı korkunç koşullar gözler önüne serildi. Aç kalan hayvanların ölü yavrularla beslendiği ve yaralı, hasta hayvanların bakımsızlıktan acılar içinde yaşadığı belirtildi. Konu hakkında soruşturma açıldığını söyleyen Belediye Başkanı, yaşananlardan özür diledi. Ancak sorumlular bulunup cezalandırılmadıkça ve barınak koşulları düzeltilmedikçe benzer durumlar yaşanacaktır. Bu olaylar bir kez daha gösterdi ki, belediye barınakları hayvanlar için bir cehenneme dönüşüyor.
Hayvan tecavüzleri bitmiyor!
Marmaris’te bir kediye tecavüz edilerek iç organları parçalandı. Antalya’da sokakta yaşayan erkek yavru kediye önce tecavüz edildi, sonra bıçaklı işkence yapıldı ve kedi yaşadığı travmalara ve acıya dayanamayarak öldü. Kartal’da bir köpeğe tecavüz edilip boynu kırılarak öldürüldü.AKP'li vekilden skandal sözler!
Ameliyatlı köpeğe şiddet
İstanbul Levent’te bulunan Artı Veteriner Kliniği’nde kamera kayıtlarına yansıyan görüntülerde ameliyatlı bir köpeğin, veteriner kliniği çalışanı tarafından zorla sürüklendiği, kafasının demirlere vurulduğu ve tekmelendiği tespit edildi. Veteriner Kliniği açıklama yaparak, görüntülerdeki kişinin kurumlarıyla ilgisinin kesildiğini ve gerekeni yaptıklarını söylese de, daha sonra kliniğin ruhsatının olmadığı ortaya çıkınca mühürlendi.Çorlu’da arabaya bağlanan köpek metrelerce sürüklendi
55 yaşındaki M.V. isimli şahsın otomobilin arkasına bağladığı köpeği metrelerce sürüklediğini gösteren görüntüler medyada paylaşılınca büyük tepki oldu. Doğa ve Hayvanseverler Derneği (DOHAS), sürücü hakkında suç duyurusunda bulundu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın Twitter hesabından “Bu vahşete söz konusu aracın sahibine ve adres bilgilerine ulaşılmıştır. Konu ile ilgili gerekli idari yaptırımlar uygulanacaktır,” açıklaması yapıldı ve ilgili kişi göz altına alındı.Kastamonu’da sokak köpekleri eğlence için arabalara zincirlendi
Kastamonu’nun Pınarbaşı Hocalar Köyü’nde köylüler, çocukları eğlensin diye sokak köpeklerini demir arabalara zincirledi. Çocuklarını arabanın arkasına oturtan köylüler, sokak köpeklerini at arabası gibi bir düzeneği çekmeye zorladı. Hayvan köleliğini eğlence olarak gören çocukların ilerde yapacaklarını siz düşünün…Fethiye ve Kocaeli’nde carretta carretta, yunus katliamı
Yaban domuzlarını av çeteleri katletti
3.köprü ve havaalanı projelerinden kaçarak Fatih Ormanı’na sığınan son yaban domuzlarını av çeteleri öldürdü. Hayvanların doğal yaşam alanlarını talan eden insanoğlu, geride kalan son hayvanları da kendi sapkın “zevki” için katletti.Sakarya’da 28 bin tavuk havasızlıktan öldü
Fayton terörü devam ediyor
Donald Trump’ın oğlu Antalya’da yaban keçilerini katletti
ABD Başkanı Donald Trump’ın kendisiyle aynı adı taşıyan büyük oğlu 38 yaşındaki Donald Trump Jr., Antalya’nın Finike İlçesi’nde ruhsatlı ava çıkarak 2 yaban keçisi vurdu. Havaalanında VIP’de karşılanan Trump’a yöre halkı tarafından ‘elik’ olarak adlandırılan 2 yaban keçisini öldürmesi için özel izin verildi. Devlet eliyle para için satılan cinayetin adıdır av!Ankara’da AVM’ye hayvanat bahçesi!
Temmuz ayında medyaya yansıyan bir haber, Ankara’da bulunan Nata Vega AVM’nin 2. katına hayvanat bahçesi yapılacağını ortaya çıkardı. Güneş görmeyen bir yere hayvanat bahçesi yapılması, hayvanların doğal koşullarının dışına çıkarılarak köleleştirilmesidir. Yurtdışında da görülen bu “eğlence” konsepti hayvan haklarına aykırıdır! Duyarlı canlıları meta haline getirerek onlar üzerinden para kazanmaya çalışan, onları restoran, kafe ve mağazaların arasına hapseden bu proje akıl dışı!İstanbul Akvaryum’a penguenler taşınıyor!
Ankara Nata Vega AVM’dekine benzer bir durum da aralık ayında İstanbul Florya’daki İstanbul Akvaryum’dan geldi. Penguenlerin İstanbul’a getirileceğinin duyurulmasıyla hayvanseverlerden büyük tepki yağdı. Kutupta yaşayan hayvanların doğal ortamlarından alıp kapalı ortama hapsedilmek istenmesi, onların köleliği üzerinden para kazanmak amacını taşıyor. Ucu bucağı olmayan hayvan sömürüsünün bu son örneği mutlaka engellenmeli!Bilgi Üniversitesi kampüsteki köpekleri toplatma kararı aldı
İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin Santral Kampüsü’nde barınan köpekleri toplatıp ormana atma kararı, sosyal medyada büyük tepki gördü. Kampüste yaşayan tüm canlıların eşit yaşam ve barınma hakkını savunan öğrenciler, köpeklerin kış şartlarında kampüsten çıkartılması durumunda bakımsızlıktan yaşama şanslarının azalacağını belirterek imza kampanyası başlattı.“Tüm Mezbahalar Kapatılsın” eylemi Kadıköy’de yapıldı
Türkiye’de Vegan Aktivizm konulu ilk akademik çalışma yayınlandı
Türkiye’de vegan aktivistlerin görünürlüğünün artmasıyla birlikte, bağımsız ve örgütlü 10 aktivist ile yapılan görüşmelere dayanan çalışma, eylem biçimlerinin yanı sıra, sosyal medya deneyimlerine de ışık tutuyor.Veganlık ve Hayvan Hakları konulu etkinlikler arttı
Yeni bir bağımsız kollektif olan ÆVOM, 20 Kasım günü Arkaoda’da ve KargART’ta iki farklı etkinlik serisiyle merhaba dedi. Benim de bir konuşma yaptığım ilk etkinlik kapsamında, hayvan hakları ve veganizmin farklı boyutları konuşuldu.
Boğaziçi Üniversitesi Hayvan Hakları Topluluğu’nun davetiyle, üniversitede 9-10 Mayıs tarihlerinde düzenlenen Green Fest kapsamında yine veganizm gündeme geldi; ben de “Veganizm ve Hayvan Haklarının Politik Mücadelesi” konulu bir konuşma yaptım.
TÜRKİYE’DE VEGANİZM
Dünya Vegan Günü İstanbul’da kutlandı
Etik, ekolojik ve sağlık olmak üzere üç temel başlıkta kurgulanan panelde, Kalp ve İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu, Doğu Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğrul İlter, Enerji Klinik Kurucusu Dr. Nilgün Eröztürk, CNN Haber Sunucusu Nevşin Mengü, Hayvan Hakları aktivisti Gökçer Korkmaz ve ben birer konuşma yaptık.
İlk yerli üretim vegan peynir, süt ve yoğurt marketlere girdi
Vegan sertifikalı ilk yerli vegan peynir, süt ve yoğurt 2016 yılında marketlerde satışa sunuldu. Trakya Çiftliği tarafından üretilen vegan ürünler, Türkiye’de veganlığın tarihi ve gelişimi açısından önemli. Bunlar tüketilmeden de vegan olunur ama isteyenler için piyasada bulunabilir olması bir aşamadır.THY vegan menüsünde süt ürünü skandalı!
Türk Hava Yolları’nın vegan menüsünde servis edilen margarinde süt ürünü bulunduğu ortaya çıktı. Benim şahsen şüphelenip konuyu araştırmam ve sorgulamam üzerine, THY sonunda üretici firmadan gelen yanıtı açıklamak durumunda kaldı. Böylesine büyük ve iddialı bir uluslararası havayolu şirketinde yaşanan skandal, veganlığın ülkede ne kadar az bilindiği ve ne kadar az önemsendiğine dair bir göstergeydi. THY, şikayetim üzerine margarini menüden çıkardıklarını ve yerine içinde süt ürünü bulunmayan bir margarin bulup onu servise koyduklarını açıkladı. Ancak bu durum, kuruma karşı ciddi bir güven sarsıntısı yarattı.Türkiye’nin ilk vegan dostu belediyesi Didim
Didim Belediyesi, resmi olarak yaptığı açıklamada Türkiye’nin ilk vegan dostu belediyesi olacağını ilan etti. Didim, 2017 Nisan ayında TVD ile birlikte organize edilen Türkiye’nin ilk vegan festivaline de ev sahipliği yapacak. Festival sayesinde ilçenin yöresel mutfak zenginliğinin yanı sıra ilçenin tarihi ve turistik yerleri tanıtılacak. Yurtiçinden ve yurtdışından misafir ağırlayacak Didim’deki otel ve lokantaların menülerine vejeteryan/vegan menüler konulacak.Vegan kafe ve restoranların sayısı artıyor
(Bu yazı ilk olarak Dağ Medya'da yayınlanmıştır. https://dagmedya.net/2016/12/28/zulal-kalkandelen-hayvan-haklari-ve-veganizm-acisindan-2016-yilini-yazdi/)
